Roy Andersson

Roy Andersson (Göteborg, 1943) is een Zweedse regisseur, scenarioschrijver, filmproducent en maker van reclamespots. Zijn stijl wordt gekarakteriseerd door lange shots, absurde humor, karikaturisering van de Zweedse cultuur en Fellini-achtigheid, elementen die duidelijk uitkomen in Songs from the Second Floor, een film uit het jaar 2000. Zijn laatste film You, the Living dateert uit 2007. Hij heeft het grootste deel van zijn carrière gewerkt aan reclamefilmpjes, meer dan 400. In dertig jaar heeft hij, naast twee korte films, maar vier speelfilms geregisseerd.

Vroeg werk

Een jaar nadat hij in 1969 afstudeerde aan het Dramatiska Institutet, regisseerde hij zijn eerste speelfilm, A Swedish Love Story (En kärleks historia). De film ontving vier prijzen op het 20e Filmfestival van Berlijn en was genomineerd voor de Gouden Beer, maar in reactie op het succes verviel Andersson in een depressie. Hij begon een nieuw project, maar toen het script al half geschreven was, stopte hij daarmee, omdat hij niet vast wilde komen te zitten in dezelfde stijl en in verwachtingen van de buitenwereld. Ook een paar andere plannen gingen niet door. Uiteindelijk kwam in 1975 Giliap uit, een financiële en –volgens critici– artistieke ramp. De kosten van de film waren ver over het budget gegaan en de film liep veel vertragingen op tijdens de postproductie. De vrolijke noot en lieve humor uit A Swedish Love Story was in Giliap vervangen door donkere humor. Na Giliap nam Andersson een 25 jaar durende pauze van het maken van speelfilms, en richtte zich op zijn commerciële werk. Er staan humoristische reclamefilmpjes van hem op in deze blog.

Latere jaren

In 1981 richtte Andersson Studio 24 op, een onafhankelijke filmmaatschappij. In 1987 regisseerde hij de korte film Something Happened voor de Zweedse Nationale Bond van Gezondheid en Welvaart. De film was bedoeld om in alle Zweedse scholen vertoond te worden, om de jeugd te informeren over de gevaren van Aids. Toen driekwart van de film af was, werden die plannen opgeborgen omdat de boodschap van de film te 'donker' werd bevonden.

In 1991 kwam Andersons volgende korte film uit, World of Glory, waarin hij zijn stijl verder ontwikkelde. Hij won de Canal+-prijs en in 1992 de prestigieuze prijs van het festival voor de korte film van Clermont-Ferrand. De film is daar in de top-10 van korte films opgenomen.

In 1996 begon Andersson met het filmen van Songs of the Second Floor, een film waar hij vier jaar over deed. Na de première op het Filmfestival van Cannes in 2000 volgden internationaal succes en lovende kritieken. Het won de Juryprijs in Cannes en vijf Guldbaggeprijzen in Zweden, voor beste film, regie, cinematografie, screenplay en geluid. De film bestaat uit 46 lange shots, tableaux vivants met een surrealistisch en absurdistisch karakter waarin kritiek op de verharding van de maatschappij en op de verontmenselijkende werking van het kapitalisme wordt geuit.

Andersson bleef hierna actief in Studio 24, zowel met commercieel werk als met speelfilms. In 2007 was er de première van You, the Living in Cannes en won hij een Noorse filmprijs.

Andersson zou, naar verluidt, werken aan een vervolg op zijn twee laatste speelfilms, door hem aangekondigd als 'een derde, enorme, diepe en fantastische, humoristische en tragische, filosofische Dostojevski-film.' De voorlopige titel van de film zou zijn A Dove Sitting on a Branch Reflecting on Existence.

Het Museum of Modern Art in New York wijdde in september 2009 een retrospectieve tentoonstelling aan zijn werk.

You, the Living

You, the Living bestaat uit 57 beelden die zijn uitgesmeerd over een speelfilmlengte en met enorme aandacht voor detail zijn samengesteld. Voor menigeen lijkt dit onconventioneel, maar het is juist de signatuur van Zweed Roy Andersson. In een monumentaal pand in Stockholm heeft hij de afgelopen jaren gewerkt aan zijn nieuwe reeks vignetten die, net als de voorganger Songs from the Second Floor (2000), alles zegt over ‘het menselijk tekort’ - maar daarbij de humor niet schuwt.

De ellende is zó groot, dat een corpulente vrouw in het park spontaan in een musicalnummer uitbarst en een tapijtverkoper begint te huilen omdat zijn vrouw hem nogal knullig heeft uitgescholden. Ook zij stort hierdoor tijdens het lesgeven jammerlijk in. Het klinkt allemaal niet echt logisch, maar in het universum van You, the Living is alles gitzwart en gortdroog. Niks wekt daarom nog de verbazing. De figuranten zitten niet alleen gevangen in een beklemmende omgeving, maar ook in het kader van de Songs from the Second Floor en zijn nieuwste geesteskind zijn in ruime mate aanwezig, maar één belangrijk onderscheid is de lichte bries van optimisme die door You, the Living waait. Voorheen leek de Apocalyps te naderen en was de mens tot wel erg wrede daden in staat (zo liet Andersson zeven jaar geleden nog zijn personages een meisje van een klif gooien in de ijle hoop een oneindige file te verhelpen). Ditmaal is al het tragikomische euvel gewoon een bijkomstigheid van het bestaan. Anderssons nieuwe film is dus op een ander fundament gebouwd, niet langer is wreedheid de verbindende factor tussen alle losstaande scènes, maar juist humor.
camera. Andersson doet hiermee de sfeer van zijn vorige film volledig herleven. De overeenkomsten tussen

De wonderlijke taferelen raken soms het magisch-realistische en altijd de juiste snaar: temidden het verdriet en incompetentie van de personages blijft de relativering voelbaar. Een kapper die een gehaaste zakenman net de verkeerde coupe geeft vreest nu niet voor represailles, iets wat hij in het vorige universum van Andersson wel had moeten doen. Het ongeluk is echter nog steeds de rode lijn en dat is maar goed ook. Niemand zit te wachten op opbeurende films uit Zweden. Dat wil niet zeggen dat You, the Living alsnog een deprimerende film is of zo bekeken moet worden. Roy Andersson laat zien dat zelfs het meest wrange moment door humor vergezeld wordt.

Alle technische finesse ten spijt had er meer van de slotakte gemaakt kunnen worden. Ook hier is het onvermijdelijk de vergelijking met het spirituele broertje te trekken: wat die film onvergelijkbaar veel beter deed was het aanhouden van een consistente toon. In het onvergetelijke eindshot stond de uitgezakte verkoper Kalle in een grijs landschap en werd hij letterlijk door spoken vergezeld. Het was Edvard Munch op het witte doek. Aan het einde van You, the Living zweven wat vliegtuigen rond en kijkt iedereen naar de hemel. Het is jammer dat Andersson hier zo duidelijk wil laten zien dat alles echt wel goed komt. Na anderhalf uur zo hard te hebben gelachen om andermans leed - en daarmee ook om onszelf, was die boodschap allang duidelijk.

Bron: Film Totaal

Filmmakers Live Roy Andersson & Ruben Östlund

You, the Living

In het hartje van Stockholm, onder dezelfde noordse hemel waar ook Bent Hamer, Aki Kaurismäki en Jens Lien tegen aan kijken, bevindt zich in een oud telegraafstation een filmstudio: Studio 24. Daar, in die gigantische werkruimte, zit regisseur Roy Andersson (63), zonder inmenging van buitenaf en met een stock van duizenden kostuums en decorstukken binnen armbereik, nu al enkele jaren een volstrekt uniek oeuvre in mekaar te knutselen.

Songs from the Second Floor kreeg in 2000 de Prijs van de Jury in Cannes, en ook het wonderbaarlijke You, The Living kan van Spitsbergen tot Kaap de Goede Hoop op ontzettend veel bijval rekenen, en terecht. You, The Living vertelt geen klassiek verhaal, maar bestaat uit een vloeiende aaneenschakeling van welgeteld vijftig miniatuursketches.
't Zijn vijftig hompjes puur burlesk leven - stuk voor stuk in één take opgenomen en gefilmd in prachtige monochrome tinten die de zwaarmoedigheid van de Scandinavische winters oproepen - die allemaal samen een tragikomisch beeld ophangen van ons, de levenden. Een grijsaard bonkt met een bezemsteel tegen het plafond wanneer zijn bovenbuur op de tuba begint te blazen; een tapijtverkoper biecht snikkend op dat hij zijn vrouw vanochtend heeft uitgescholden voor helleveeg; een man waagt een dramatische poging om een tafelkleed onder een antiek servies vandaan te trekken; een kapelmeester vertelt stoïcijns over zijn mislukte financiële beleggingen terwijl hij wordt bereden door een pafferige dame met een pinhelm.
Sommige tafereeltjes zijn onvoorstelbaar grappig - het ventje met de dode hond! - maar door de lachbuien heen komt een gitzwart wereldbeeld naar boven priemen. Toch kan de cineast niet verbergen dat hij ook genegenheid voelt voor zijn personages. Hij besprenkelt zijn film met heel veel mededogen, en met een melancholie die even zacht oplicht als de blauwe cijfers op een klokradio. De dromerige atmosfeer blijft als stuifmeel aan je ziel kleven, en af en toe voel je zelfs pure magie fonkelen, zoals in die ontroerende scène waarin een zingende menigte een pasgetrouwd koppeltje uitwuift (de heerlijke muziek is trouwens van Benny Andersson van ABBA!).
Wie dit Komische Mausoleum voor de Mens binnenwandelt, zal ongetwijfeld zichzelf tegenkomen. Glimlach: u wordt gefilmd

Bron: Humo

Fragment uit You, the Living

   Afgewezen..