Fragment uit Zelig (1983)

Jack Rollins (1915-2015)

Jack Rollins, de man die Woody Allen beschouwt als de verantwoordelijke voor zijn succes, is thuis op 100-jarige leeftijd overleden. Dat meldt The New York Times.

De manager en producent begeleidde de carrières van onder anderen Woody Allen, Billy Crystal, Robin Williams en David Letterman. Allen gaf in interviews aan dat hij zonder Rollins nooit een filmcarrière had gehad. "Woody wanted merely for us to manage his affairs in a conventional fashion, to better his career as a TV writer", vertelde Rollins in 1985 aan The New York Times. "Maar we vonden dat hij het potentieel had om net als Orson Welles schrijver, regisseur en acteur te zijn."

Na aandringen wist hij Allen over de streep te krijgen. Ondanks dat Rollins al een tijdje met pensioen was, werd hij door Allen altijd nog als co-producent op de aftiteling vernoemd. Ook op de aftiteling van Allens film Irrational Man zal zijn naam te zien zijn.

Zelig

Regie: Woody Allen | 79 minuten |  komedie, fantasie | Acteurs: Woody Allen, Mia Farrow, Patrick Horgan, John Buckwalter, Paul Nevens

De fictieve documentaire was nog niet zo groots aanwezig in Hollywood, toen Woody Allen met ‘Zelig’ kwam, en de critici waren zeer onder de indruk. De manier waarop de regisseur, schrijver en acteur als Leonard Zelig in oude montages uit de jaren 20 en 30 is geplakt, is uitermate indrukwekkend, getuige het predigitale tijdperk waarin de film gemaakt werd. De cinematografie leverde Gordon Willis dan ook zijn eerste Oscarnominatie op, maar nam zo’n lange tijd in beslag, dat Allen twee films kon maken (‘A Midsummer Night’s Comedy’ en ‘Broadway Danny Rose’) voordat ‘Zelig’ in de bioscoop kwam.

Vrijwel de hele film bestaat uit nagemaakte newsreels uit de jaren 20, maar het script is zo bijzonder, dat dit de film nauwelijks stoort. Vol met de geweldige dialogen en oneliners waar Allen zo beroemd mee is geworden, maar gepaard met visuele effecten, make-up en kostuums van hoog niveau, levert dit een ongewone komedie op, en een van Allens beste. De verfijnde komische technieken als acteur, gemengd met Mia Farrows overduidelijke affectie voor het karakter en de persoon die eronder zit maken het plaatje compleet.

De man wordt vaak verweten keer op keer dezelfde film te maken, en toegegeven, wanneer je elk jaar met een nieuw werk komt, is herhaling onvermijdelijk, maar Allens afwijkende cinema als ‘The Purple Rose of Cairo’, ‘Interiors’, ‘Match Point’ en ook ‘Zelig’ bewijzen het tegendeel. De onderliggende boodschap lijkt wat overduidelijk, maar ook dit is in vele van zijn films aanwezig. Het is duidelijk dat een van cinema’s grootste regisseurs aan het werk is. Hier spreekt iemand met een duidelijke eigen stem en persoonlijkheid, ironisch genoeg in een film over iemand aan wie het dat net ontbreekt. Luuk Imhann

Woody Allen (Brooklyn, New York, 1935)

Woody Allen, pseudoniem van Allen Stewart Konigsberg, is een Amerikaans auteur, acteur, muzikant en vooral filmregisseur van over het algemeen tragikomische films, uiteenlopend van drama's tot screwball comedies.

Biografie

Allen begon als schrijver van absurde one-liners in opdracht van stand-upcomedians en columnisten, en hij evolueerde snel naar schrijven voor zichzelf. Zijn absurdistische humor vereist echter vaak een gelaagdheid die filmisch misschien gemakkelijker te begrijpen valt. Hij heeft met succes van zijn grootste zwakte zijn sterkte gemaakt: het stereotype van de schriele, Joodse neurotische intellectueel. Vaak vertolkt hij in zijn films zelf die rol, omringd door een schare van wereldsterren die graag tegen lage tarieven een rolletje meespelen. Naarmate hij ouder werd, laat Allen die neurotische hoofdrol spelen door jongere acteurs zoals Kenneth Branagh, John Cusack, Will Ferrell of Jason Biggs. In Scoop nam hij echter zelf weer deze rol voor zijn rekening.

Door de mengeling van slapstick, seks, Freudiaanse psychoanalyse en jazz met New York als decor, krijgen zijn films vaak het stempel "intellectualistisch" en hoewel ze door de jaren heen een trouw publiek bleven trekken, zijn het nooit monstersuccessen geworden. Het door DreamWorks geproduceerde Small Time Crooks bracht een bescheiden tien miljoen dollar op.

Door critici - zijn films zijn altijd meer geliefd gebleken in Europa (vooral Frankrijk) dan in zijn thuisland - worden de tien jaar vanaf Annie Hall (1977, Oscars voor beste film en beste regie) als zijn creatieve piekperiode gezien. Het decennium erna sloeg hij meer de bittere toon van de door hem bewonderde Ingmar Bergman aan in relatiedrama's waardoor zijn op comedy en slapstick beluste publiek afhaakte. De laatste tien jaar worden zijn films weer wat lichter en meer verteerbaar.

De laatste films die Allen opnam, raakten zelfs niet gefinancierd in de VS, waardoor hij zich genoodzaakt voelde zich halftijds in Londen te vestigen met zijn 35 jaar jongere vrouw Soon Yi Previn, de adoptiedochter van zijn tweede echtgenote Mia Farrow en musicus André Previn. Met Mia Farrow woedde een jarenlange bittere gerechtelijke veldslag na hun tumultueuze echtscheiding, waarop de media insprongen met voor de hand liggende koppen als 'het script dat uit de hand liep'.

Woody Allen is tevens leider en klarinettist van de Woody Allen New Orleans Jazzband waarmee hij redelijk succesvol internationaal optreedt.

Thema's

Vaak voorkomende thema's in zijn films zijn: zijn Joodse achtergrond, filosofie, relatieproblemen, seks en New York. Zijn films zijn sterk doordrenkt van neurotische zelfreflectie.

Filmografie

2016 - Café Society

2015 - Irrational Man

2014 - Magic in the Moonlight

2013 - Blue Jasmine

2012 - To Rome with Love

2011 - Midnight in Paris

2010 - You Will Meet a Tall Dark Stranger

2009 - Whatever Works

2008 - Vicky Cristina Barcelona

2007 - Cassandra's Dream

2006 - Scoop

2005 - Match Point

2004 - Melinda and Melinda

2003 - Anything Else

2002 - Hollywood Ending

2001 - The Curse of the Jade Scorpion

2000 - Picking Up the Pieces

2000 - Small Time Crooks

1999 - Sweet and Lowdown

1998 - The Impostors

1998 - Celebrity

1997 - Deconstructing Harry

1996 - Everyone Says I Love You

1995 - Mighty Aphrodite

1994 - Bullets Over Broadway

1993 - Manhattan Murder Mystery

1992 - Husbands and Wives

1992 - Shadows and Fog

1990 - Alice

1989 - Crimes and Misdemeanors

1989 - New York Stories (segment "Oedipus Wrecks")

1988 - Another Woman

1987 - September

1987 - Radio Days

1986 - Hannah and Her Sisters

1985 - The Purple Rose of Cairo

1984 - Broadway Danny Rose

1983 - Zelig

1982 - A Midsummer Night's Sex Comedy

1980 - Stardust Memories

1979 - Manhattan

1978 - Interiors

1977 - Annie Hall

1975 - Love and Death

1973 - Sleeper

1972 - Everything You Always Wanted to Know About Sex* (*But Were Afraid to Ask)

1971 - Bananas

1969 - Take the Money and Run

1966 - What's Up, Tiger Lily?

Alleen als acteur

2013 - Fading Gigolo

1991 - Scenes from a Mall

1987 - King Lear

1976 - The Front

1972 - Play It Again, Sam

1967 - Casino Royale

1965 - What's New Pussycat?

Zelig

Zelig is een Amerikaanse komische mockumentaryfilm uit 1983 van regisseur Woody Allen (die ook de hoofdrol speelt) over een man die zo graag door iedereen aardig wil worden gevonden dat hij zich als een menselijke kameleon aanpast aan anderen.
Allen deed er alles aan om zijn film door te laten gaan voor een "echte" documentaire. Zo stond hij er bijvoorbeeld op dat de commentaarstem in de film voor de bioscopen buiten de VS in zou worden gesproken door een acteur uit het betreffende land. In Nederland werd Arnold Gelderman hiervoor geselecteerd. Hij gebruikte delen van oude journaals en plaatste zichzelf in de fragmenten met behulp van de zogenaamde bluescreen-techniek. Zijn cameraman Gordon Willis zocht zelfs camera’s en lenzen uit de jaren twintig en dertig om een "authentiek" beeldmateriaal te verkrijgen. Op de negatieven werden krassen en kringen gemaakt om het effect te versterken. Tegenwoordig is het vrij gewoon geworden om acteurs in te passen in oude beelden. Met behulp van digitale technieken is dat een stuk eenvoudiger dan in 1982, toen deze film werd gemaakt.
De film won een Premio Pasinetti op het Filmfestival van Venetië. De film won ook een andere Italiaanse filmprijs, de David di Donatello, voor beste buitenlandse acteur (Woody Allen). Ook kreeg Zelig een Deense Bodilprijs voor beste niet-Europese film.

De film is opgezet als een serieuze documentaire. Zogenaamde journaalbeelden worden afgewisseld met commentaren van echte onderzoekers en wetenschappers als Saul Bellow, Bruno Bettelheim en Susan Sontag.
Het onderwerp van de documentaire is het leven van Leonard Zelig. Zelig is een onopvallende man, die echter een bijzondere eigenschap heeft, hij neemt de gedaante van mensen in zijn omgeving aan. We zien hem op een feestje bij de schrijver F. Scott Fitzgerald waar hij zowel de gedaante van de ‘rich en famous’ aanneemt als van het keukenpersoneel. Uiteindelijk neemt Zelig zoveel andere persoonlijkheden aan dat hij in een mentale crisis terechtkomt.
Zelig wordt opgenomen in een inrichting waar hij wordt onderzocht door dr. Eudora Fletcher. Ze komt erachter dat Zelig zo graag door anderen gewaardeerd wil worden dat hij bijna automatisch de gedaante aanneemt van mensen in zijn omgeving. Het lukt Fletcher om Zelig te genezen, maar het lijkt erop alsof ze hiermee een monster heeft geschapen. Haar patiënt krijgt zo’n groot ego dat hij gewelddadig en intolerant wordt. Ondertussen zijn Fletcher en Zelig verliefd op elkaar geworden, terwijl ook de druk van de media steeds groter wordt. Zelig stort in en wordt weer een menselijke kameleon. Als een groot aantal vrouwen zegt dat hij met hen getrouwd is, vlucht Zelig..
Bron: Wikipedia